Działania towarzyszące ZI

dr hab. Magdalena Szafranek, prof. UW

Alkohol a przemoc domowa

Problematyka zależności pomiędzy spożywaniem alkoholu a występowaniem przemocy domowej jest przedmiotem badań i pogłębionej analizy od wielu lat. Choć jak dotąd żadne badania nie potwierdziły zależności przyczynowo skutkowej pomiędzy używaniem alkoholu a przemocą domową, to jednocześnie wszystkie one wskazywały alkohol jako czynnik ryzyka pojawienia się przemocy. Już w 1990 roku B.J. Bushman i H.M. Cooper z Uniwersytetu Stanowego Iowa w opublikowanych wynikach przeglądu badań nad wpływem alkoholu na zachowanie podkreślali, że żaden inny środek nie pozostaje w tak ścisłych związkach z agresją jak alkohol^[1]. Z kolei jak wynika z naszym rodzinnych badań, przeprowadzonych przez Millword Brown SMG/KRC dla Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w 2012 roku, osoby doznające przemocy deklarowały, że osoba stosująca wobec nich przemoc domową była pod wpływem alkoholu w 46% przypadków przemocy fizycznej, 45% przemocy psychicznej, 40% przemocy seksualnej oraz 38% przemocy ekonomicznej. W świetle badań mężczyźni wykazują większą agresywność wobec swoich partnerek po spożyciu alkoholu, a kobiety są bardziej narażone na przemoc, jeśli ich partnerzy nadużywają alkoholu^[2].

Statystyki policyjne na całym świecie wskazują na związek pomiędzy spożywaniem alkoholu a stosowaniem przemocy wobec najbliższych. Statystyki policji w Wielkiej Brytanii wskazują, że 2/3 zgłoszonych przypadków przemocy domowej dotyczy sytuacji, w których sprawca przemocy był pod wpływem alkoholu. W Stanach Zjednoczonych w 40% zgłoszonych przypadków przemocy domowej alkohol był czynnikiem towarzyszącym przemocy^[3]. Jak z kolei wynika z badań prowadzonych w Australii, przemoc fizyczna, która może skutkować obrażeniami zagrażającymi życiu, jest dwa razy bardziej prawdopodobna w rodzinach z problemem alkoholowym niż w rodzinach, w których problem taki nie występuje. Dodatkowo w australijskich badaniach wskazano na istotny związek pomiędzy gęstością punktów sprzedaży alkoholu a wskaźnikami dotyczącymi przemocy domowej na danym terenie^[4].

Dlaczego tak się dzieje? Otóż wiąże się to z tym, jaki wpływ na człowieka ma alkohol. Alkohol szybko przedostaje się do układu nerwowego i do mózgu, powodując różne zmiany w zależności od poziomu jego stężenia we krwi. Objawy upojenia alkoholowego są bardzo różne – od euforii i nieznacznych zaburzeń równowagi przez zaburzenia samokontroli aż do zaburzeń świadomości, prowadzących do śpiączki. Niektóre skutki działania alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy mogą mieć wpływ na zachowania agresywne. Spożywanie alkoholu ogranicza samokontrolę^[5].

Na skutek tego oddziaływania, osoby będące pod wpływem alkoholu, mogą mieć ograniczoną kontrolę nad swoim zachowaniem, wzrasta w nich poczucie pewności siebie i nieuzasadnione przekonanie co do słuszności i nieomylności własnych działań i poglądów. Ponadto u osób w stanie nietrzeźwości mogą pojawić się zaburzenia poznawcze, co może ograniczać rozumienie i analizę sytuacji, w której aktualnie znajduje się dana osoba, utrudniać rozpoznawanie własnych i cudzych emocji oraz zachowań i uruchamiać własną interpretację tego, co robią i mówią inne osoby. Wreszcie, osoby, które stosowały przemoc domową, będąc w stanie nietrzeźwości, starają się zminimalizować własną odpowiedzialność za zachowania agresywne i przekonują, że gdyby byli trzeźwi, nigdy nie stosowaliby przemocy. Niewątpliwie jednak uzależnienie od alkoholu nie zwalnia z odpowiedzialności za popełnione czyny, mimo że osoby stosujące przemoc często wykorzystują fakt bycia nietrzeźwym jako usprawiedliwienie swojego zachowania. Około 60% pacjentów lecznictwa odwykowego przyznaje, że ma problemy związane z przemocą wobec najbliższych. Warto jednak podkreślić, że nadużywanie alkoholu nie jest ani koniecznym, ani wystarczającym warunkiem stosowania przemocy^[6].

dr hab. Magdalena Szafranek, prof. UW

Tekst powstał w ramach bezpłatnej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Przeciwdziałanie przemocy domowej” realizowanej w 2025 r. przez Fundację Instytut Nowej Kultury, www.instytutnowejkultury.pl

Kampania „Przemoc karmi się milczeniem”, przygotowana przez Centrum Praw Kobiet w Gdańsku, właśnie wystartowała. To ważny projekt społeczny, wpisujący się w Rządowy Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024–2030.

„Przemoc karmi się milczeniem” – to mocne przesłanie, które przypomina, że przemoc domowa to nie prywatna sprawa, lecz problem społeczny i naruszenie podstawowych praw człowieka. Przemoc to nie tylko siła fizyczna – to także słowa, kontrola i manipulacja, które niszczą od środka, odbierając poczucie wartości, bezpieczeństwa i wolności. Jeśli milczymy – wspieramy sprawcę. Dlatego kampania wzywa: reagujmy, nie odwracajmy wzroku, bo każdy głos może przerwać krąg przemocy.

Więcej informacji o kampanii znajdą Państwo na stronie:
https://gdansk.cpk.org.pl/przemockarmisiemilczeniem/

Informacja prasowa na temat ogólnopolskiej Kampanii „Przeciwdziałanie przemocy domowej – Stop przemocy” organizowanej przez Instytut Nowej Kultury w 2025 i w 2026 r.

Fundacja Instytut Nowej Kultury zaprosiła jednostki samorządu terytorialnego do udziału w bezpłatnej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej dotyczącej przeciwdziałania przemocy domowej „Stop przemocy”. W ramach kampanii zostaną zorganizowane 4 webinaria eksperckie online poświęcone aktualnym zagadnieniom związanym z przeciwdziałaniem przemocy domowej m.in. przemoc wobec dzieci; standardy ochrony małoletnich; rodzaje przemocy domowej. Adresatami webinariów są specjaliści pracujący w obszarze przeciwdziałania przemocy domowej. W ramach kampanii zostaną przygotowane także materiały graficzne oraz artykuły eksperckie, które uczestnicy kampanii będą mogli publikować w swoich kanałach informacyjnych, aby upowszechniać wiedzę na temat przeciwdziałania przemocy domowej w środowisku lokalnym. Ekspertem kampanii jest dr hab. Magdalena Szafranek, prawniczka i socjolożka z Uniwersytetu Warszawskiego.

dr hab. Magdalena Szafranek, prof. UW

Pierwszy raport grupy ekspertów powołanej przez Zespół ds. analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – co wynika z niego dla praktyków pomocy społecznej?

Dnia 28 lutego 2025 roku ukazał się pierwszy raport grupy ekspertów powołanej przez Zespół ds. analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Podstawą prawną dla wydania raportu jest art. 22m ust. 6 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. z 2024 r. poz. 1802). Zgodnie z jego treścią: „Na stronie internetowej urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości umieszcza się informację o przeprow

adzonej analizie określonego zdarzenia, która zawiera zwięzły opis stanu faktycznego analizowanego zdarzenia oraz wnioski końcowe i zalecenia dla właściwych organów lub instytucji, z wyłączeniem danych osobowych małoletniego lub innych osób mających związek ze zdarzeniem, o którym mowa w art. 22d ust. 1, umożliwiających identyfikację tych osób, miejsce zdarzenia lub siedzibę właściwych organów lub instytucji”. W treści raportu zawarto wiele rekomendacji dotyczących działania służb pomocy społecznej zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy domowej i ochronę małoletnich przed krzywdzeniem.

W zakresie działania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, grupa ekspertów zarekomendowała, m. in.  aby zgodnie z art. 121a ustawy o pomocy społecznej umożliwić korzystanie z superwizji pracy socjalnej pracownikom socjalnym oraz asystentom rodziny. W analizowanym w raporcie przypadku, eksperci zarekomendowali utworzenie w ośrodku grupy wsparcia prowadzonej przez psychologa – dla chętnych pracowników socjalnych i asystentów rodziny zajmujących się przemocą domową. Ponadto eksperci zalecili zmniejszenie liczby aktywnych procedur „Niebieskie Karty” i liczby procedur „Niebieskie Karty” w 9-cio miesięcznym monitoringu prowadzonych przez jednego pracownika socjalnego z kilkudziesięciu na kilkanaście na osobę. W treści raportu podkreślono, że nie jest możliwe wykonywanie w sposób prawidłowy i optymalny ustawowych zadań przez pracownika socjalnego w procedurze „Niebieskie Karty” przy takim obciążeniu procedurami. Ponadto eksperci zwrócili uwagę na konieczność usprawnienia przepływu informacji pomiędzy zespołami pracowników socjalnych w ośrodku.

Z kolei w zakresie działania Zespołu Interdyscyplinarnego grupa ekspertów zarekomendowała, m. in., aby w przypadku zmiany miejsca zamieszkania rodziny objętej procedurą „Niebieskie Karty” do innej gminy, przesyłano tam formularz „Niebieska Karta – A” wraz z całą dokumentacją. Ponadto w przypadku wpłynięcia nowej procedury „Niebieskie Karty” eksperci rekomendują przekazywanie przedstawicielowi Zespołu Interdyscyplinarnego z policji formularza „Niebieska Karta – A”, a nie tylko informacji o wpłynięciu karty. Pozwoli to na szybsze podjęcie działań przez funkcjonariusza policji powołanego do grupy diagnostyczno-pomocowej w danej procedurze. Wreszcie, eksperci zalecili sprawdzanie stanu bezpieczeństwa małoletnich wskazanych w procedurze „Niebieskie Karty” jako doznających przemocy domowej przez członków grupy diagnostyczno–pomocowej: pracownika socjalnego i przedstawiciela policji poprzez osobisty kontakt z dzieckiem.

Co wynika z tych rekomendacji? Otóż choć są one sformułowane w odniesieniu do konkretnego przypadku tragicznej śmierci dziecka, która nastąpiła w wyniku stosowania przemocy domowej, to mają one charakter nie tylko jednostkowy, ale też sektorowy i systemowy. Warto wziąć je pod uwagę.

Cały raport dostępny jest tu: www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zespol-ds-analizy-zdarzen-przedstawil-pierwszy-raport-dot-sprawy-kamilka-z-czestochowy

dr hab. Magdalena Szafranek, prof. UW

Tekst powstał w ramach bezpłatnej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Przeciwdziałanie przemocy domowej” realizowanej w 2025 r. przez Fundację Instytut Nowej Kultury, www.instytutnowejkultury.pl

Fundacja Iwo-Doradztwo Obywatelskie realizuje zadanie finansowane ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej - Funduszu Sprawiedliwości w zakresie Wsparcia i rozwoju instytucjonalnego systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom poprzez utworzenie Sieci Pomocy Osobom Pokrzywdzonym dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszeń, fundacji, organizacji i instytucji na lata 2022-2025.

Fundacja Iwo-Doradztwo Obywatelskie świadczy pomoc pokrzywdzonym przestępstwem, świadkom przestępstw oraz osób im najbliższych (także dla osób dotkniętych przemocą domową, próbami samobójczymi, dla dzieci potrzebujących wsparcia) oraz wspiera i rozwija system pomocy poprzez Sieć Pomocy Osobom Pokrzywdzonym.

Linia Pomocy Pokrzywdzonym jest sfinansowana ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości oraz spełnia następujące funkcje:

• obsługa telefonu zaufania dla ofiar przestępstw (w tym dotyczący przemocy domowej, prób samobójczych, wsparcia dla dzieci),
• zapewnienie osobom pokrzywdzonym przestępstwem dostępu do pomocy psychologicznej i prawnej świadczonej przez telefon i drogą elektroniczną za pośrednictwem skrzynki e-mail (info@numersos.pl),
• zapewnienie osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom możliwości umówienia się na spotkanie z osobą pierwszego kontaktu w Ośrodku Pomocy drogą telefoniczną,
• upowszechnianie wiedzy na temat praw osób pokrzywdzonych przestępstwem,
• promowanie systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom,
• informacja o Funduszu Sprawiedliwości

Jesteś ofiarą przestępstwa? Świadkiem? Doznajesz przemocy np. w rodzinie? Czujesz się osamotniony? Szukasz pomocy?
ZADZWOŃ + 48 222 309 900

Wsparcie przez 24 godziny7 dni w tygodniu dla osób pokrzywdzonych przestępstwem i świadków

• obsługa telefonu zaufania dla ofiar przestępstw (w tym dotyczący przemocy domowej, prób samobójczych, wsparcia dla dzieci),
• zapewnienie osobom pokrzywdzonym przestępstwem dostępu do pomocy psychologicznej i prawnej świadczonej przez telefon i drogą elektroniczną za pośrednictwem skrzynki e-mail (info@numersos.pl),
• zapewnienie osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom możliwości umówienia się na spotkanie z osobą pierwszego kontaktu w Ośrodku Pomocy drogą telefoniczną,
• upowszechnianie wiedzy na temat praw osób pokrzywdzonych przestępstwem,
• promowanie systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom,
• informacja o Funduszu Sprawiedliwości

Odwiedź również nasze strony:

• www.numersos.pl
• www.pokrzywdzeni.online
• www.swiadkowie.online
• www.samobojstwo.online
• www.przemoc.online
• www.dla-dziecka.online

Piknik Międzypokoleniowy Kocing na trawingu „Stop przemocy i agresji”

W dniu 24 czerwca 2019 r. na parkingu przy Ośrodku Zdrowia w Cewicach odbył się po raz drugi Piknik Międzypokoleniowy „KOCING NA TRAWINGU” zorganizowany przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Cewicach w partnerstwie z Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym działającym przy OPS Cewice.

Tegoroczny piknik odbył się pod hasłem „STOP PRZEMOCY I AGRESJI”, którego celem było przekazanie podstawowej wiedzy do kogo osoby poszkodowane lub osoby będące świadkiem przemocy mogą się zwrócić po pomoc oraz jak przebiega procedura związana z prowadzeniem Niebieskiej Karty i działalnością GZI.

Podczas pikniku prelekcję na temat przeciwdziałania przemocy i agresji wygłosiła Pani Marta Bączaszek z Komendy Powiatowej Policji w Lęborku, był również punkt doradczy w którym przedstawiciele GZI w Cewicach Pani Ewa Maszota – Kierownik OPS / Z-ca Przewodniczącego GZI ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Cewice oraz Pani Aleksandra Klein – Dyrektor Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Leśników Polskich w Przerytem / Członek GZI ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Cewice udzielały zainteresowanym odpowiedzi na pytania. 

Piknik skierowany był do mieszkańców gminy Cewice w każdej grupie wiekowej, wzięły w nim udział zarówno rodziny z dziećmi, jak i seniorzy. Tegoroczne atrakcje to gry i konkursy z nagrodami poprowadzone przez Firmę „AMIGOL” z Lęborka, pokaz ratowniczo-gaśniczy Strażaków z OSP Cewice, prezentacja modeli samolotów przez Pana Marcina Wierzbowskiego z Siemirowic, zjeżdżalnie dla dzieci, dmuchanie balonów, bańki mydlane, wata cukrowa, popcorn, kiełbaski, smalec, ogórki kiszone, chleb wiejski oraz napoje, kawa, herbata, ciasto i tort. 

Serdecznie dziękujemy wszystkim którzy aktywnie włączyli się w organizację pikniku, m. in. Gminne Centrum Kultury w Cewicach, Klub Garnizonowy 44 Bazy Lotnictwa oraz Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” z Siemirowic, wolontariuszom oraz n/w sponsorom:

• Wójt Gminy Cewice,
• Radni Gminy Cewice,
• Pani Marzena Ruła z Siemirowic,
• Pani Maria Klinkosz z Bukowiny.